Kerk en Heuvel

Media Not found

De herdgang Kerk en Heuvel was eeuwenlang het bestuurlijk en kerkelijk centrum van Tilburg. De kern bestond uit de tegenwoordige Heuvel, die aan een kruispunt van doorgaande wegen lag. Al in 1385 was er sprake van een ‘huis en hof aen den Hoevel’. De benamingen ‘Hoevel’ of ‘Hovel’ duiden niet op een hoogte, maar op de aanwezigheid van boerderijen. In de middeleeuwen was een ‘hoeve’ een stuk land van ongeveer zestien hectare.

In de zestiende eeuw was de Heuvel nog grotendeels omgeven door woeste grond en alleen ten westen lagen akkers. Ter hoogte van het huidige Pieter Vreedeplein stond een pachthoeve van de Abdij van Tongerlo (Tongerlose Hoef). Verder stonden er aan de westzijde van de Heuvel enkele herbergen. Op de Heuvel werd vroeger ook rechtgesproken, en voor de uitvoering van doodvonnissen stond er een galg (schepenbank) bij de lindeboom. De dorpsschool stond naast de Heikese kerk.

Vanaf 1575 waren er elke zaterdag markten bij de kerk en in 1681 werd het bestuurlijk centrum verplaatst naar de kerk. Twee afgescheiden ruimtes dienden als secretarie en raadhuis, een situatie die heeft geduurd tot 1811. Door de aanwezigheid van de weekmarkt en de verplaatsing van het dorpsbestuur ontwikkelde zich rondom de kerk een tweede centrum.

De Heuvel en de plaats rondom de kerk waren met elkaar verbonden door de Heuvelstraat die al in 1659 werd bestraat, en toen Steenwech werd genoemd. Mogelijk liep de kortste weg van de Heuvel naar de kerk eerder via een pad, waarvan het huidige Kerkpad nog een restant is. Omstreeks 1800 werd de herdgang Kerk en Heuvel gesplitst in twee afzonderlijke herdgangen, waarbij het vroegere Pieter Vreedepad de scheiding vormde.

Zie ook

Heuvelse kerk
Lindeboom
Straten van Tilburg: Heuvel (Tilburg)