Rankings

Een nieuwe trend

Het vergelijken van universiteiten is in het eerste decennium van de 21e eeuw in zwang gekomen en heeft geleid tot een veelheid aan zogeheten rankings, zowel nationaal als internationaal. De Shanghai of ARWU (Academic Ranking of World Universities) ranking was de eerste mondiale ranking, in 2003 gepubliceerd door de Shanghai Jiao Tong University. Deze ranking is bedoeld als hulp voor Chinese studenten bij hun keuze om aan een buitenlandse universiteit te gaan studeren. Daarna volgden onder andere de rankings van het Britse Times Higher Education (THE, 2004), de Leiden ranking (CWTS, 2007), QS (2010), U-Multirank (2014) en US News (2015). U-Multirank is een Europees (EU) antwoord op alle voorgaande Angelsaksisch georiënteerde rankings. U-Multirank is namelijk geen ranking in de strikte zin. Er worden geen ranglijsten getoond maar uitsluitend overzichten van zelf te kiezen indicatoren voor de vele universitaire taken: onderzoek, onderwijs, kennistransfer, internationale oriëntatie en regionale samenwerking.

Kritiek

Er is de nodige kritiek op de rankings omdat universiteiten complexe organisaties zijn die niet in één getal te vangen zijn. Om tot een kwaliteitsoordeel te komen, worden combinaties van indicatoren gekozen die subjectief zijn. En er worden vooral indicatoren gehanteerd (en gecombineerd) die relatief eenvoudig te verzamelen zijn, maar die er voor de kwaliteit wellicht niet veel toe doen, zoals reputatie.

Toonaangevende lijsten

Alle bezwaren ten spijt: er zijn drie overall rankings die de toon zetten: Sjanghai, THE en QS. THE kijkt naar internationale onderwijs- en onderzoekreputatie, citaties, de ratio tussen het aantal student en stafleden, onderzoekinkomsten per wetenschapper, onderzoekinkomsten uit de private sector en het aantal internationale stafleden en studenten. QS richt zich op wetenschappelijke reputatie, werkgeversreputatie, citaties, de verhouding personeel en studenten, het aandeel internationale medewerkers en studenten. De Shanghai Jiao Tong University hanteert vier indicatoren voor de kwaliteit van onderzoek: highly cited researchers, wetenschappelijke artikelen (per wetenschapper), het aantal artikelen in de tijdschriften Nature en Science (indien van toepassing). En voor de kwaliteit van onderwijs: het aantal Nobel- of vergelijkbare prijzen van alumni en van het zittend wetenschappelijk personeel van betreffende universiteit.

Tilburg University in de ranglijsten

In de overall rankings doen grote universiteiten (meer wetenschappers) het beter dan kleinere zoals Tilburg University. Desalniettemin: de Tilburgse universiteit behoort op grond van genoemde rankings tot de beste 3 procent (top 500) van de circa 17.000 universiteiten die er wereldwijd zijn. Bij de ene ranking in de top 200, de andere in de top 300 of de top 500. In de subject rankings, waarbij uitsluitend naar wetenschapsgebied wordt gekeken, staat de Tilburgse universiteit beduidend hoger. In de top 50 (Economics, Finance Business en Management), in de top 100 (Law, Social Sciences, Psychology) of top 200 (Arts & Humanities).

Op nationaal niveau zijn er drie jaarlijkse ranglijsten: Elsevier Beste Studies, de Keuzegids Hoger Onderwijs en de Keuzegids Masters. Tilburg bezet in 2017 de 3e positie (van de 13) bij Elsevier, de 4e positie bij de Keuzegids Hoger Onderwijs en de 3e bij de Keuzegids Masters. Overigens bevindt zich in de hal van de eerste verdieping van het Goossensgebouw een citaat van kunstenaar Wim T. Schippers, die Leonardohoogleraar* was in Tilburg, dat al de rankings enigszins relativeert: “It’s good, but it could be great”.