Naamgeving

Je naam veranderen is een delicate kwestie. Blijkbaar is je leven zo fundamenteel gewijzigd dat je dit wil bevestigen met een nieuwe naam. Wanneer je toetreedt tot een kloostergemeenschap, is dat heel gewoon. Net als voor een transgender. Of een hogeschool die universiteit wordt. Dat laatste overkwam de Katholieke Hogeschool Tilburg in 1986, maar niet nadat de naam al twee keer eerder was gewijzigd.

1927 –Roomsch Katholieke Handelshoogeschool

In 1927 wordt de Roomsch-Katholieke Handelshoogeschool opgericht, een naam die de religieuze identiteit en de aard van de onderwijsinstelling adequaat weergeeft. Drie jaar later ziet het Economisch Technologisch Instituut (ETI) het licht en in 1935 komt het ‘Maandschrift Economie’ uit om bekendheid te geven aan het werk van het ETI. Dan staat, binnen tien jaar na oprichting, niets een eerste naamsverandering in de weg die de nadruk legt op economie.

1936 – Katholieke Economische Hogeschool

De hogeschool kent tot 1963 één faculteit, namelijk die der economische wetenschappen. Vanaf 1947 worden er ook de sociale wetenschappen onderwezen, maar het zou tot 1963 duren alvorens er wettelijk sprake is van een heuse Faculteit der Sociale Wetenschappen. Dan wordt een wet aangenomen die regelt dat Tilburg naast sociale wetenschappen ook een faculteit der rechtsgeleerdheid onder zijn hoede mag nemen. Vanwege deze uitbreiding tot drie faculteiten wijzigt de onderwijsinstelling ten tweeden male haar naam.

1963 – Katholieke Hogeschool Tilburg

De Katholieke Hogeschool Tilburg (KHT) krijgt als bijschrift ‘voor economische, sociale en rechtswetenschappen’. Midden jaren zeventig knoopt de KHT overigens contacten aan met een aantal buitenlandse instellingen, waarop het Bureau Buitenland met een zeldzaam vooruitziende blik speciaal internationaal briefpapier bestelt met de naam Tilburg University – overigens zonder dat hieraan binnen de KHT enige bestuurlijke besluitvorming vooraf was gegaan. De Wet op het Wetenschappelijk Onderwijs gaat in op 1 september 1986 en hiermee krijgt Tilburg – net als de technische hogescholen – de felbegeerde status van universiteit. Voor de derde maal wordt de naam gewijzigd, en ditmaal uit noodzaak.

1986 –Katholieke Universiteit Brabant

De voor de hand liggende naamgeving (‘Katholieke Universiteit Tilburg’) wordt vanwege de afkorting niet serieus overwogen. Tot grote vreugde van de provincie Noord- Brabant wordt de regionale verankering van de onderwijsinstelling bevestigd in de naam Katholieke Universiteit Brabant, overigens na noodzakelijk lobbywerk in Den Haag (elke universitaire onderwijsinstelling is in principe landelijk georiënteerd) en bij het stichtingsbestuur dat graag een heiligennaam had gewild. In het buitenland zou de naam Catholic University Tilburg worden gebezigd, ware het niet dat de naam Tilburg University al ruim tien jaar was ingeburgerd, zo maakt Bureau Buitenland het College van Bestuur fijntjes duidelijk. Morrend accepteert het CvB het voldongen feit, mits ‘catholic’ op het briefpapier op een of andere wijze verwerkt zou worden. Vier verschillende namen in bijna zestig jaar, elke om een of andere reden, dat moet genoeg zijn, zou ieder weldenkend mens menen. Maar niets van dit alles. Na 1986 blijkt er geen echte tevredenheid over de aanduiding Katholieke Universiteit Brabant, veelal afgekort tot KUB. Het levert misverstanden op: post bijvoorbeeld die gericht is aan de ‘Katholieke Universiteit Breda’. En: België heeft al zijn eigen KUB in Brussel, in Amerika meent men dat de KUB wordt bestuurd door jezuïeten (die in de VS alle belangrijke katholieke universiteiten leiden) en in het verdere buitenland denkt men dat het om twee verschillende universiteiten gaat (de KUB en Tilburg University).

2002 – Universiteit van Tilburg

Wat ligt er vervolgens meer voor de hand dan de naam ‘Universiteit van Tilburg’? De naam zegt immers wat je bent en waar je bent gevestigd. Niets, ware het niet dat de aanduiding ‘katholiek’ ontbreekt. De katholieke collegevoorzitter Yvonne van Rooy weet raad. Zij overtuigt het stichtingsbestuur (en de bisschop) met twee toezeggingen. Universiteit van Tilburg zal slechts een roepnaam zijn; de officiële naam blijft ‘stichting Katholieke Universiteit Brabant’. En in alle officiële correspondentie wordt de ondertitel ‘geïnspireerd vanuit de katholieke traditie’ gebruikt. In 2002 is het zo ver en is iedereen gelukkig: Universiteit van Tilburg bezigen we in Nederland, Tilburg University daarbuiten, met als mail- en internetextensie ‘.nl’ zodat iedereen weet dat de Tilburgse universiteit in Nederland is gevestigd.

2010 – Tilburg University

Acht jaar later dringt het toenemende internationaliseringssyndroom door tot in de naam. In 2010 verdwijnt de aanduiding Universiteit van Tilburg ten gunste van Tilburg University en wordt de mail- en internetextensie gewijzigd in ‘.edu’, een extensie die verder alleen voor onderwijsinstellingen in Amerika wordt gebruikt. De nieuwe naam leidt tot enige verwarring: in Nederland blijven bijvoorbeeld de meeste media de naam Universiteit van Tilburg gebruiken. En in Amerika moet vanwege de .edu-extensie vaak worden uitgelegd dat Tilburg niet in Amerika ligt. Nevertheless, de nieuwste naam lijkt een blijvertje.

Universitas Catholica Tilburgiensis

Er is nóg een naam in omloop, in het Latijn. We treffen die uitsluitend aan op de bronzen erepenningen van de universiteit, ontworpen door kunstenaar Jos Reniers. Ze worden uitgereikt bij bijzondere gelegenheden, zoals in 2017 aan Peter Noordanus, bij zijn vertrek als burgemeester van de gemeente Tilburg.