Gompers-Hollander, Paulina
| Paulina Gompers-Hollander | ||
 | ||
| Volledige namen | Paulina Hollander | |
| Geboortedatum | 23-09-1905 | |
| Geboorteplaats | Antwerpen | |
| Adres | Anna Paulownastraat 6 | |
| Woonplaats | Tilburg | |
| Burgerlijke staat | Gehuwd | |
| Naam echtgeno(o)t(e) | Joseph Gompers | |
| Overlijdensdatum | 11-06-1943 | |
| Plaats van overlijden | Sobibor (PL) | |
Geef de oorlog een gezicht!
Kun jij ons helpen met het schrijven van het levensverhaal van deze persoon?
Hoewel het meer dan 75 jaar geleden is dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog blijft het belangrijk de slachtoffers te herdenken. We willen door hun verhaal te vertellen de slachtoffers eren en de herinnering levend houden. Alle Tilburgse oorlogsslachtoffers zijn opgenomen in de Wiki Midden-Brabant en we streven er naar van ieder een levensbeschrijving en foto op te nemen.
Helaas hebben we van sommigen maar beperkte of soms helemaal geen informatie. We hebben jouw hulp nodig deze levensverhalen vast te leggen door ontbrekende informatie aan te vullen met verhalen of foto’s. We ontvangen je reactie graag via info@regionaalarchieftilburg.nl o.v.v. Wiki Oorlogsslachtoffers.
Gompers-Hollander, Paulina (geb. (BE) Antwerpen 23-09-1905, gest. 11-06-1943 (PL) Sobibór), marktkoopvrouw. Dochter van Abraham Hollander (Antwerpen 1880-1959 Tilburg), koopman, en Anna Maria Catharina Verbuecken ((BE) Herenthals 1883-1947 Tilburg). Getrouwd op 30-10-1928 met Joseph Gompers (Gouda 1901-1943 (PL) Auschwitz). Zij kregen twee dochters. Hollander werd in Sobibór vermoord.
Inhoud
Achtergrond en jeugd
Paulina wordt op 23 september 1905 geboren in Antwerpen als tweede kind van Abraham Hollander en zijn echtgenote Anna Verbuecken en groeit samen met haar elf andere broers en zussen op. In Paulina’s vroege jeugd verhuist de familie enkele keren van Antwerpen naar Tilburg en weer terug. In 1910 vestigde familie zich voorgoed in Tilburg. Ze wonen onder andere in de Noord Besterdstraat en de Anna Paulownastraat. Paulina gaat naar de Openbare School in de Korte Schijfstraat en vervolgt haar studies later aan de Mulo. Daar behaalt ze de MO-opleiding Frans. Toch besluit ze een andere kant op te gaan en gaat werken als marktkoopvrouw.
.jpeg)
.jpg)
Het gezin Gompers-Hollander
Het gezin Gompers-Hollander Joseph en Paulina Hollander leren elkaar kennen op een door hun ouders gearrangeerde afspraak in Gouda. Dat was toentertijd gebruikelijk in Joodse kringen. Op 30 oktober 1928 stappen ze in het huwelijksbootje in Paulina’s woonplaats Tilburg. Het koppel woont eerst op verschillende adressen in Gouda, onder andere op de hoek van de Turfmarkt, wat nu de Lage Gouwe 78 is. Op 15 mei 1931 verhuizen ze naar de Anna Paulownastraat 24 in Tilburg. Later verhuizen ze nog naar Veemarktstraat 10 en Anna Paulownastraat 6. Op het laatste adres vestigt Joseph zich als zelfstandig ondernemer. Hij verkoopt en repareert radio’s en andere technische apparaten. Paulina is marktkoopvrouw en verkoopt manufacturen. Op 29 augustus 1932 wordt hun eerste dochter, Anna, geboren. Vier jaar later, op 8 september 1936, komt hun tweede dochter, Maria Anna Catharina, ter wereld. Door hun familie worden ze Anneke en Marieke genoemd.
Deportatie
Op 31 juli 1942 moet Joseph Gompers zich melden in het werkkamp ‘Twilhaar’ in Nijverdal. Paulina, Anneke en Marieke moeten het vanaf dat moment zonder man en vader doen. Ze zullen hem nooit meer zien. Paulina is door het gemis ten einde raad. Met de gedachte aan gezinshereniging besluit ze zich met haar kinderen vrijwillig te melden bij Kamp Vught. Met een paar koffers vertrekken zij op 9 april 1943 met de trein naar Vught. Paulina weet niet dat Joseph dan al enkele maanden is overleden. Ze laten alle verdere bezittingen in hun woning achter. In het politierapport van mei 1943 staat vermeld: “Gompers-Hollander gewoond hebbende aan de Anna Paulownastraat 6, deze is vertrokken naar het kamp Vught en heeft haar meubels in de woning achtergelaten. De woning is tot op heden nog niet aan een nieuwen bewoner overgegeven. Twee voorkamertjes gedeeltelijk gemeubileerd, huiskamer met meubels, slaapkamer, en keuken.” Op zaterdag 5 juni 1943 wordt bekend gemaakt dat alle kinderen met hun moeders Kamp Vught moeten verlaten. Deze transporten zullen later de geschiedenis in gaan als de beruchte kindertransporten. Op 7 juni 1943 worden Paulina, Anneke en Marieke met bussen naar het station vervoerd. Daar moeten ze overstappen in een trein met veewagens die hen naar Kamp Westerbork brengt. Daar aangekomen hebben Paulina, Anneke en Marieke ongetwijfeld geprobeerd om hun echtgenoot en vader terug te vinden.
Sobibór
In het boek In Memoriam van Guus Luijters en Aline Pennewaard, dat gaat over de kindertransporten, zijn de namen van Anneke en Marieke terug te vinden. Ze maakten deel uit van transport 68 Westerbork-Sobibór op dinsdag 8 juni 1943. De trein telde liefst 46 wagons. Uit de transportlijsten blijkt dat onder de 3017 gedeporteerden, van wie 1145 kinderen, zich behalve Anneke en Marieke ook moeder Paulina en nog 13 andere joodse Tilburgers bevonden. De reis duurde drie dagen. Voor zowel ouders als de kinderen was de bestemming onbekend. Na hun aankomst in Sobibór op vrijdag 11 juni 1943 worden ze vrijwel direct naar de gaskamers gestuurd.
Struikelstenen
Op 5 februari 2017 zijn er op initiatief van Rinus Versluis struikelstenen voor het gezin Gompers-Hollander op het Koningsplein (voorheen Anna Paulownastraat) geplaatst.
Gebeurtenis
Bronnen
- Regionaal Archief Tilburg, Collectie documentatie Tilburg 1940-1945, invnr. 265.
- Regionaal Archief Tilburg, Archief 16, Overlijdensregister 1950, akte 126.
- Streekarchief Midden-Holland
- Haags gemeentearchief
- Nationaal Archief
- Stadsarchief Amsterdam
- Felixarchief Antwerpen
- Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Literatuur
- Ad de Beer en Gerrit Kobes, Het leven gebroken. De geschiedenissen van de Tilburgers die als gevolg van de strijd tegen Duitsland en de bezetting van Nederland om het leven kwamen, Tilburgse Bronnenreeks 4 (Tilburg 2002) bladzijde 45.
- Guus Luijters en Aline Pennewaard, In Memoriam (Amsterdam 2012).
- J. Bader, Kroniek van 'n Vervolging, Joden in Tilburg, Waalwijk en omstreken (Soesterberg 2018).
- Rinus Versluis, 'Ze wisten niet wat hun te wachten stond'. De lotgevallen van het gezin Joseph Gompers en Paulina Hollander, in: Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur, jaargang 31, december 2013, nr. 3